Rosnące ceny materiałów i robocizny, wykonawca domagający się waloryzacji kontraktu, oczekiwanie na materiały – z tymi problemami zmaga się teraz budowa trasy tramwajowej na Pieczewo, ale mimo tego prace posuwają się do przodu i coraz bardziej widoczne są ich efekty.
Skrzyżowanie torów na skrzyżowaniu alei Piłsudskiego i ulicy Kościuszki (14 października 2022) © Andrzej Szramka
Kluczowym obecnie odcinkiem budowy nowej trasy jest jej styk z istniejącą siecią, czyli skrzyżowanie alei Piłsudskiego z ulicą Kościuszki. Od 9 lipca 2022 roku jest ono zamknięte dla ruchu kołowego, a ruch tramwajów został na nim poważnie ograniczony – przestała kursować linia 1 kursująca do Wysokiej Bramy, a „dwójka” kursująca ze zwiększoną częstotliwością pokonuje to miejsce po jednym torze. Rozjazdy nakładkowe umieszczone na ulicy Kościuszki – przy skrzyżowaniu z Reja i w połowie odcinka między aleją Piłsudskiego i Mickiewicza – umożliwiają wjazd na 300-metrowy odcinek toru wschodniego, na którym znajduje się przystanek Skwer Wakara. Przejazd tramwajów reguluje tu sygnalizacja świetlna – w pierwszych dniach funkcjonowania tej organizacji ruchu zdarzały się wielominutowe postoje tramwajów oczekujących na zezwolenie wjazdu na odcinek jednotorowy, ale ostatecznie udało się wyregulować światła na tyle, że kursowanie „dwójki” jest w miarę płynne i udaje się zasadniczo dotrzymywać rozkładu. Jednak cztery miesiące zamknięcia to więcej niż zakładano – wersja optymistyczna mówiła o uporaniu się z przebudową skrzyżowania w czasie wakacji. Niestety, okazało się po raz kolejny, że braki na rynku stali mają ogromne znaczenie dla terminowości trwających inwestycji. Zamówiony rozjazd, który wykonywany jest na indywidualne zamówienie, dotarł do Olsztyna dużo później niż pierwotnie planowano, dlatego wciąż czekamy na otwarcie skrzyżowania.
Czekamy tym bardziej, że nawet planowane przełożenie ruchu na tor zachodni, czyli ten położony od strony ratusza, nie pozwoli na przywrócenie ruchu na odnodze prowadzącej do Starego Miasta. „Jedynka” powróci dopiero po całkowitym otwarciu skrzyżowania, a obecnie trudno konkretnie określić, kiedy to nastąpi. Wszyscy mają nadzieję, że uda się to zrobić jeszcze w bieżącym roku, bo pozostawienie ograniczeń do wiosny byłoby bardzo uciążliwe dla pasażerów zarówno tramwajów, jak i kursujących trasami objazdowymi autobusów. Należy pamiętać, że w kontrakcie z wykonawcą zapisana jest trzymiesięczna przerwa zimowa między 15 grudnia a 15 marca. Co prawda w poprzednich latach, gdy pogoda pozwalała, prace trwały i tak ma być także teraz, ale mimo zmian klimatycznych nie można zakładać, że każda zima będzie ciepła i bezśnieżna.
Budowa linii tramwajowej w ulicy Wilczyńskiego © Przemysław Dryka
Pod koniec września przedstawiciele konsorcjum Polimex-Trakcja budującego nową linię przejęli wreszcie plac budowy nowej krańcówki przy Wysokiej Bramie, którą także mają wykonać. Wcześniej pracowały tam służby miejskie, przebudowując instalacje podziemne tak, by nie kolidowały z torowiskiem przenoszącym przecież wielotonowe obciążenia. Tym samym mogą w końcu rozpocząć się właściwe prace przy nowym przystanku końcowym na placu Jedności Słowiańskiej. Planowane uczytelnienie przebiegu dawnych murów miejskich nie wchodzi w zakres projektu tramwajowego, ale budowa będzie prowadzona w taki sposób, by potem bez konieczności wstrzymywania ruchu tramwajów można było je zrealizować.
W alei Piłsudskiego im bliżej centrum, tym większe zaawansowanie prac. W okolicach planetarium stoją mury oporowe, krawężniki wyznaczają przebieg nowych jezdni i torowiska, ułożono też już pierwsze szyny. W pobliżu hali Urania jeszcze we wrześniu pojawiły się krawężniki wytyczające przebieg jezdni i torowiska.
Wciąż mało zaawansowana jest budowa linii w ulicy Wyszyńskiego. Miasto zdobyło fundusze na jej całkowitą przebudowę, ale nie wymaga to radykalnych zmian projektowych, więc trudno tym uzasadniać opóźnienia prac w tej okolicy. Opóźnienia całego projektu niepokoją także miasto – ratusz interweniował już w tej sprawie w radach nadzorczych spółek tworzących konsorcjum wykonawców. Te zapewniają, że zostanie dotrzymany termin zakończenia całej inwestycji, który przed kilkoma miesiącami ustalono w aneksie na dzień 16 października 2023 roku. Da to miastu 2,5 miesiąca na rozliczenie całej inwestycji, co z racji korzystania z dofinansowania unijnego musi nastąpić do końca 2023 roku. Opóźnienia są jednak faktem, czego dowodem są przesunięcia w budżecie miasta – w 2022 roku na budowę linii na Pieczewo i rozbudowę zajezdni tramwajowej zostanie wydanych odpowiednio 93,8 mln i 34,2 mln zł mniej i pieniądze te zostaną przesunięte na rok 2023. Takie kwoty znalazły się w uzasadnieniu zmian w wieloletniej prognozie finansowej, jakie przegłosowano na sesji rady miasta 28 września 2022 roku.
Budowa linii tramwajowej na skrzyżowaniu alei Piłsudskiego i ulicy Kościuszki (6 października 2022) © OlsztyńskieTramwaje.pl
Olsztyn podpisał też z wykonawcami drugi aneks, który jest gestem wobec nich w obliczu szalejącej inflacji – umożliwiona została wypłata zaliczek na poczet zakupowanych materiałów, co na pewno odciąży firmy budujące trasę na Pieczewo. Rosnące ceny doprowadziły też do tego, że Polimex i Trakcja domagają się od miasta waloryzacji całego kontraktu i zwiększenia jego wartości. Olsztyn tych żądań nie kwestionuje, zwłaszcza że zezwala na to ustawodawstwo przyjęte po agresji Rosji na Ukrainę, jednak nie zgadza się z wysokością roszczeń. Sprawę ma rozstrzygnąć Prokuratoria Generalna, a precyzyjnie – działający przy niej Sąd Polubowny. Oficjalnie żadna ze stron nie ujawnia, jaka jest różnica między oczekiwaniami wykonawców a możliwościami Olsztyna, ale w wypowiedzi dla „Gazety Wyborczej Olsztyn” prezydent Piotr Grzymowicz mówił o rozbieżnościach rzędu 50 mln zł. O tym, że miasto przygotowuje się na konieczność zapłaty dodatkowych pieniędzy wykonawcom, świadczy zapis we wspomnianym wyżej uzasadnieniu zmian w wieloletniej prognozie finansowej: „Zwiększeniu ulega również limit zobowiązań o kwotę 56 873 777,25 zł w związku z planowanym podpisaniem z wykonawcą rozbudowy linii tramwajowych w Olsztynie aneksu waloryzującego wynagrodzenie z uwagi na wystąpienie siły wyższej, tj. działań wojennych w Ukrainie”. Złożony został też wniosek do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, która jest dysponentem środków unijnych w programie operacyjnym, z którego dofinansowywany jest olsztyński projekt tramwajowy, o częściowe pokrycie kosztów waloryzacji jego kwoty.
Budowa estakady tramwajowej w ulicy Krasickiego (25 października 2022) © Paweł Harajda / Olsztyn. W skrócie
Po miesiącach problemów na prostą zdaje się wychodzić kwestia budowy estakady tramwajowej w pobliżu skrzyżowania ulic Synów Pułku i Krasickiego. Udało się w końcu dostarczyć nowe słupy energetyczne, co pozwoli na przepięcie biegnącej w miejscu inwestycji linii wysokiego napięcia – pobiegnie ona teraz częściowo podziemnym kablem. Ostatecznie miało to nastąpić w weekend 22-23 października. Ta zmiana pozwoli na wybudowanie ostatniej brakującej podpory estakady – pozostałe wraz z najazdami częściowo już powstały. Jeszcze na początku wakacji w tym miejscu widać było zaledwie zaczątki robót, przede wszystkim poszerzanie nasypu pod północny najazd i dwie następujące po nim podpory. Od tego czasu splantowano teren pod estakadę, wybetonowano w dużej części oba najazdy oraz osiem z dziewięciu podpór. Postępuje też od strony północnej budowa samej rynnowej konstrukcji budowli. Wzdłuż ulicy Synów Pułku zakończyło się korytowanie terenu pod przyszłe torowisko, którego zakres jest już wyznaczony krawężnikami. Na zachodniej jezdni ułożono pierwsze warstwy nowego asfaltu.
Budowa linii tramwajowej w ulicy Wilczyńskiego, między ulicami Gębika i Wachowskiego (23 października 2022) © Przemysław Dryka
Najbardziej zaawansowane są prace w miejscu, gdzie zaczęły się one jako pierwsze, czyli na Pieczewie. Najbardziej widoczną oznaką tego jest fakt, że wzdłuż ulicy Wilczyńskiego w dużej części stoją już (i nadal są ustawiane) słupy trakcyjne. Jest to możliwe, bo na całym tym odcinku gotowy jest już docelowy układ jezdni i torowiska – ich zakres wyznaczają krawężniki. Widać już zarys peronów przystankowych w pobliżu skrzyżowania z ulicami Gębika i Żurawskiego, a na długich fragmentach zostały już także ułożone tory. Częściowo szyny są już umieszczone w betonie – tym razem jednak nie jest stosowana metoda płyt prefabrykowanych (czyli tzw. płyty węgierskiej, o której zresztą na Węgrzech nawet nie wiedzą, że w Polsce nosi taką nazwę), lecz wylewanie betonu „na mokro” w miejscu mocowania szyn. Na przystanku końcowym Pieczewo wzdłuż peronów przystankowych ułożono już tory. Nie łączą się one jeszcze z odcinkiem ułożonym na zachód od krańcówki, bo tu znajdzie się skomplikowany układ rozjazdów rozprowadzających ruch na wszystkie cztery tory końcowe. Na długich fragmentach przebudowywanej Wilczyńskiego leży już nowy asfalt, choć to oczywiście jeszcze nie ostatnia, ścieralna warstwa. Powoli udostępniane będą dla ruchu lokalnego kolejne fragmenty nowych jezdni – od 18 października jezdnia północna jest otwarta na odcinku od Krasickiego do Panasa, zapewniając dojazd do budynku o adresie Żurawskiego 1A. Wzdłuż Wilczyńskiego prace są na tyle intensywne, że robotników na placu budowy można zobaczyć nawet w niedziele.
Bardzo dziękuję panom Przemysławowi Dryce, Pawłowi Harajdzie (Olsztyn. W skrócie) i Andrzejowi Szramce za pomoc w przygotowaniu artykułu.
OlsztyńskieTramwaje.pl
OlsztyńskieTramwaje.pl 
Dobra relacja
PolubieniePolubienie
Dlaczego olsztynskietramwaje tak rzadko opisujaą aktualny stan budowy?
PolubieniePolubienie
Aktualnie mieszkam i pracuję poza Olsztynem i to dość daleko, więc osobiście jestem w stanie wpaść co 2-3 miesiące. W pozostałym czasie robią dla mnie zdjęcia znajomi i mama, która ma już niestety swoje lata i nie jest w stanie obskoczyć całej trasy jak ja. Proza życia. 🙂
PolubieniePolubienie
Cześć o ile budowa estakady już nie przeraża bo w końcu ruszyło wszystko o tyle zastanawiam się co się dzieje z podstacjami zasilającymi sieć trakcyjną jak już mi odpisywałeś, że będą to dwie podstacje (na ul. Wyszyńskiego i przy przystanku Boenigka) to nurtuje mnie czy już ruszyła budowa owych budynków. O ile widać postępy prac to ciągle martwi mnie termin aczkolwiek wygląda to coraz lepiej ale do końca jeszcze daleko (budowa krańcówki Wysoka Brama w toku, skrzyżowanie Kościuszki – Piłsudskiego trwa) od Dworcowej do estakady kiepsko to wygląda nie bardzo widać postępu prac. Ogromny plus za rozpoczęcie budowy estakady natomiast od Murzynowskiego/Barcza do Wilczyńskiego jakoś słabo to wygląda. Najbardziej cieszy odcinek Wilczyńskiego i Piłsudskiego od Kościuszki do Dworcowej bo widać już elementy infrastruktury tramwajowej. A jeszcze zostanie postawienie słupów trakcyjnych, zawieszenie sieci trakcyjnej budowa przystanków, utwardzenie podłoża pod szyny gdzie jeszcze ich nie ma.
PolubieniePolubienie
Sporo pracy jeszcze.
PolubieniePolubienie